Ginnegappen

Recentelijk las ik een paar posts op Mastodon over de privacy van grote partijen zoals Meta en Google, en iemand die beargumenteerde (onterecht) dat het gebruik van Apple producten wel degelijk privacy-vriendelijk is. Dit zette me aan het denken om toch een keer te schrijven over de werkelijke kosten van gratis diensten maar vooral van sociale media en hoe deze platformen onze privacy beïnvloeden.

Doemscrollen met een prijskaartje

We scrollen, liken, en delen alsof ons leven er van afhangt. Eigenlijk als je een stap terug zet en er over nadenkt, dan klopt die zin best aardig. Inmiddels hangt je leven er van af. Meestal niet letterlijk, maar vaak figuurlijk. We zijn zo gewend geraakt aan de constante stroom van informatie en bevestiging dat we niet eens meer stilstaan bij de prijs die we betalen voor deze gratis diensten.

Directe kosten; jouw data als valuta

Wat is er nou precies over je bekend? De meeste sociale media platformen verzamelen een schat aan gegevens over hun gebruikers; Hieronder een korte lijst met de hoofdpunten.

• Locatiegegevens: Waar je bent, waar je naartoe gaat, hoe lang je ergens blijft
• Gedragspatronen: Wanneer je online bent, wat je interesseert, hoe lang je naar iets kijkt
• Sociale connecties: Met wie je omgaat, hoe vaak, welke relaties het sterkst zijn
• Koopgedrag: Waar je naar zoekt, wat je bekijkt, wanneer je het meest geneigd bent tot kopen
• Overige metadata: Apparaatgegevens, IP-adressen, browserinformatie

Maar wat betekent dit nu eigenlijk? Deze gegevens worden gebruikt om een gedetailleerd profiel van jou te maken. Dit profiel wordt vervolgens verkocht aan adverteerders die het gebruiken om gerichte advertenties te tonen. Je bent dus niet de klant, maar het product.

Hoe belangrijk is dit? Nou, volgens een rapport van de Electronic Frontier Foundation (EFF) zijn de gegevens van gebruikers waard meer dan $100 per jaar per persoon voor adverteerders. Dit betekent dat als je actief bent op sociale media, je in feite een waarde hebt die wordt gemonetariseerd zonder dat je daar direct iets voor terugkrijgt.

Is dat nou erg, 100$ per jaar? Dat lijkt misschien niet veel, maar als je bedenkt dat miljoenen mensen wereldwijd actief zijn op sociale media, dan gaat het om miljarden dollars die bedrijven verdienen met jouw gegevens. En dat is nog maar het topje van de ijsberg.

De echte kosten zijn veel hoger, want deze bedrijven investeren miljarden in technologieën om jouw gedrag te analyseren en te beïnvloeden. Ze gebruiken jouw gegevens niet alleen om advertenties te tonen, maar ook om je gedrag te sturen, je aandacht vast te houden en je verslaafd te maken aan hun platformen.

Indirecte kosten; mentale gezondheid en sociale druk

De impact van sociale media gaat verder dan alleen financiële kosten. De constante blootstelling aan perfectie, vergelijkingen met anderen en de druk om altijd online te zijn, heeft een aanzienlijke invloed op onze mentale gezondheid. Studies tonen aan dat overmatig gebruik van sociale media kan leiden tot:

• Verhoogde angst en depressie
• Verminderde zelfwaardering
• Slaapstoornissen
• Sociale isolatie
• Verslaving aan technologie

Deze indirecte kosten zijn moeilijker te kwantificeren, maar ze zijn reëel, zeer zichtbaar en hebben een grote impact op ons dagelijks leven. We moeten ons bewust zijn van de gevolgen van onze online activiteiten en de invloed die sociale media hebben op onze geestelijke gezondheid.

Privacy als luxeproduct

In de discussie over privacy en sociale media wordt vaak gezegd dat privacy een luxeproduct is geworden. Dit betekent dat als je echt om je privacy geeft, je moet betalen voor diensten die je gegevens beschermen. Maar is dat eerlijk? Moeten we betalen om onze privacy te beschermen in een wereld waar gratis diensten de norm zijn?

Het antwoord is complex. Aan de ene kant is het begrijpelijk dat bedrijven geld willen verdienen met hun diensten, maar aan de andere kant is het zorgwekkend dat we onze privacy moeten opofferen voor toegang tot deze diensten. En zeker met welk gemak we dat massaal doen.

Wat kunnen we doen?

Er zijn verschillende stappen die we kunnen nemen om onze privacy te beschermen en de impact van sociale media op onze mentale gezondheid te verminderen:

• Beperk je tijd op sociale media: Stel grenzen aan hoe lang je dagelijks op sociale media doorbrengt. Gebruik apps die je helpen om je schermtijd te monitoren en te beperken.
• Wees selectief met wat je deelt: Denk na over de informatie die je online plaatst en wie er toegang toe heeft. Beperk persoonlijke gegevens en gebruik privacy-instellingen om je profiel te beveiligen.
• Kies voor privacy-vriendelijke alternatieven: Overweeg om sociale media platformen te gebruiken die minder gegevens verzamelen en meer gericht zijn op privacy, zoals Mastodon en Signal.
• Wees kritisch op advertenties: Wees je bewust van de advertenties die je ziet en hoe ze je gedrag beïnvloeden.
• Probeer niet te veel waarde te hechten aan wat je online ziet en vergelijk jezelf niet met anderen.
• Zoek professionele hulp indien nodig: Als je merkt dat sociale media een negatieve impact hebben op je mentale gezondheid, aarzel dan niet om hulp te zoeken bij een professional.

Conclusie

De werkelijke kosten van gratis sociale media zijn aanzienlijk, zowel financieel als mentaal. We moeten ons bewust zijn van de prijs die we betalen voor deze diensten en de impact die ze hebben op onze privacy en geestelijke gezondheid. Door bewuste keuzes te maken en kritisch te zijn over ons gebruik van sociale media, kunnen we de negatieve effecten verminderen en een gezondere relatie met technologie ontwikkelen. Laten we niet vergeten dat onze privacy en mentale gezondheid van onschatbare waarde zijn, en dat we deze moeten beschermen, zelfs in een wereld waar gratis vaak te mooi lijkt om waar te zijn.

Laten we samen het web, en de maatschappij weer een beetje gezonder maken. Ga het gesprek aan met vrienden en familie, deel je gedachten en ervaringen, en laten we elkaar helpen om bewuster om te gaan met sociale media. Want uiteindelijk is het onze collectieve verantwoordelijkheid om een gezondere digitale wereld te creëren voor onszelf.